เวิลด์แบงก์จี้ประเทศกำลังพัฒนาเปิดเผยข้อมูลหนี้สิน “อย่างถึงรากถึงโคน”

ธนาคารโลก (World Bank) ออกโรงเรียกร้องให้ประเทศกำลังพัฒนาและกลุ่มเจ้าหนี้สร้างความโปร่งใสในการเปิดเผยข้อมูลหนี้สิน “อย่างถึงรากถึงโคน” เพื่อสกัดกั้นวิกฤตเศรษฐกิจ ในรายงานฉบับล่าสุดที่เผยแพร่วันนี้ (20 มิ.ย.) โดยระบุว่า สาเหตุส่วนหนึ่งมาจากการที่หลายประเทศหันไปพึ่งพาการกู้ยืมนอกระบบที่ซับซ้อนมากขึ้น ท่ามกลางความผันผวนของตลาดโลก

ท่ามกลางความผันผวนของตลาดโลกและต้นทุนทางการเงินที่พุ่งสูงขึ้นจากสงครามการค้าและความเสี่ยงทางภูมิรัฐศาสตร์ ทำให้หลายประเทศเลือกใช้ช่องทางการเงินที่ซับซ้อน เช่น การทำธุรกรรมสวอป (Swap) กับธนาคารกลาง หรือการกู้ยืมโดยมีหลักทรัพย์ค้ำประกัน ซึ่งข้อตกลงเหล่านี้มักเป็นหนี้นอกงบประมาณที่ไม่ถูกเปิดเผยต่อสาธารณะ

อักเซล ฟาน ทร็อตเซนเบิร์ก กรรมการผู้จัดการอาวุโสของธนาคารโลก กล่าวในแถลงการณ์ว่า “เมื่อหนี้ที่ซ่อนเร้นปรากฏขึ้นมา แหล่งเงินทุนก็จะเหือดแห้ง และเงื่อนไขต่าง ๆ ก็จะเลวร้ายลง” พร้อมย้ำว่า “ความโปร่งใสเรื่องหนี้สินอย่างถึงรากถึงโคน ซึ่งจะทำให้ทุกคนสามารถเข้าถึงข้อมูลที่เชื่อถือได้และทันท่วงที คือหัวใจสำคัญในการทำลายวงจรนี้”

ปัญหาหนี้สินที่ซ่อนเร้นนี้ปรากฏให้เห็นเป็นรูปธรรมในหลายประเทศ เช่น ในไนจีเรียที่ธนาคารกลางเปิดเผยว่า เงินทุนสำรองระหว่างประเทศหลายพันล้านดอลลาร์ถูกผูกมัดไว้กับสัญญาทางการเงินที่ซับซ้อนของรัฐบาลชุดก่อน

ในทำนองเดียวกัน แองโกลาเพิ่งถูกเรียกเก็บหลักประกันเพิ่ม (Margin Call) ถึง 200 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หลังราคาพันธบัตรร่วงลงอย่างหนัก ขณะที่เซเนกัลได้ใช้วิธีการเสนอขายหนี้ในวงจำกัดในระหว่างที่กำลังเจรจากับกองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) เกี่ยวกับการรายงานข้อมูลหนี้สินที่ผิดพลาดในอดีต ส่วนแคเมอรูนและกาบองต่างก็ใช้ธุรกรรมนอกระบบ (Off-screen Deals) เช่นกัน

เพื่อแก้ปัญหานี้ ธนาคารโลกต้องการให้แต่ละประเทศปฏิรูปกฎหมายและกฎระเบียบเพื่อบังคับให้เกิดความโปร่งใสในการลงนามสัญญาเงินกู้ฉบับใหม่ และแบ่งปันข้อมูลหนี้สินในระดับรายละเอียดย่อยมากขึ้น

นอกจากนี้ ธนาคารโลกยังต้องการให้มีการตรวจสอบบัญชีอย่างสม่ำเสมอ เปิดเผยเงื่อนไขการปรับโครงสร้างหนี้ต่อสาธารณะ และให้กลุ่มเจ้าหนี้เปิดเผยข้อมูลบัญชีเงินกู้และภาระค้ำประกันของตนด้วย

ธนาคารโลกยังเรียกร้องให้มีเครื่องมือที่ดีขึ้นสำหรับสถาบันการเงินระหว่างประเทศ เพื่อตรวจจับการรายงานข้อมูลที่ผิดพลาด

แม้ที่ผ่านมาจะมีความคืบหน้า โดยสัดส่วนประเทศรายได้น้อยที่รายงานข้อมูลหนี้สินเพิ่มขึ้นเป็นกว่า 75% แต่สถานการณ์ยังน่าเป็นห่วง เพราะมีเพียง 25% เท่านั้นที่เปิดเผยข้อมูลในระดับรายสัญญา ธนาคารโลกย้ำว่า การเปิดเผยข้อมูลที่ครอบคลุมและลงลึกในรายละเอียดรายสัญญาเท่านั้นที่จะช่วยให้ประชาคมโลกสามารถประเมินความเสี่ยงของหนี้สาธารณะได้อย่างแท้จริง

โดย สำนักข่าวอินโฟเควสท์ (20 มิ.ย. 68)